Ağımızın Sürekli Ürettiği Tükürüğün İşlevi Nedir ve Yemeğin Tadını Daha İyi Almamıza Nasıl Yardımcı Olur?

Bu diğer şeylerin arasında sindirim enzimleri, ürik asit, elektrolitler, mukus oluşturan proteinler ve kolesterol bulunur. Ayrıca bakteri ve mantar gibi 700’den fazla mikrop ve mikroorganizma türüne de ev sahipliği yapmaktadır.

Her insanın tükürüğü yaş, hormonal etkiler ve hatta uyarıcılar gibi faktörlere bağlı olarak farklıdır.

Bu tükürük üretiminin çoğu öğleden sonra meydana gelir ve yatmadan önce azalır. Uyurken tükürüğünüz tamamen durmaz, bu nedenle yan veya sırtüstü uyuyan bazı kişilerin yastığa salyalarının aktığını fark edebilirsiniz.

Tükürük, ağız dokularımızda bulunan tükürük bezlerinde üretilir. Bu bezler, bir dizi toplama kanalı yoluyla ağza tükürük salgılayan hücre kümeleri olan asinilerden oluşur. Üç ana tükürük bezi vardır:

Parotis bezleri: Tükürük bezlerinin en büyüğü olup yüzünüzün her iki yanında, kulaklarınızın önünde bulunur. Her biri ağzınızdaki tükürüğün yaklaşık yüzde 10’unu üretir.

Submandibular bezler: Submandibular bezler üç ana tükürük bezinin ikinci büyüğüdür ve çene kemiğinin altında bulunur.

Dil altı bezleri: Badem şeklindeki bu bezler ağız boşluğunun tabanında dilin altında bulunur. Tükürük bezlerinin en küçüğüdür.

Üst sindirim kanalında ve yemek borusunda sindirime yardımcı olan özel enzimlerle tükürük salgılayan daha küçük tükürük bezleri de vardır.

Carpenter şöyle diyor: ‘Tükürüğün rolleri aklınıza gelebilecek her türlü ağız fonksiyonunu kapsıyor; tat, çiğneme, yutma, koku (aerosol oluşumu), mukozal doku bakımı, ağız mikrobiyomunun bakımı, konuşma vb.’ Şimdi bu rollerin tümüne daha yakından bakalım.

Dilimizin derin kanallarında bulunan tat alma tomurcuklarımızın tükürük olmadan kuru, topaklaşmış aroma bileşiklerini değerlendirmesi zordur. Tükürük ayrıca, beyne yediğimiz şeyin besleyici ve sindirime uygun olduğu sinyalini gönderen kimyasal tepkiyi destekleyen sindirim enzimleri de içerir.

Yani aslında yemeğin tadına bakmıyoruz, yemek ve tükürük karışımının tadına bakıyoruz. Ancak tükürüğün bileşimi ve akış hızı herkes için farklıdır, bu nedenle bilim adamları tükürüğün gıdayı nasıl etkilediğine dair kesin bilimi bilmiyorlar.

Carpenter, tükürüğün yediğiniz yemeğin tadını da etkileyebileceğini söylüyor. Yiyecekleri çiğnerken tükürükte bazı tat molekülleri çözünür. Böylece burun boşluğuna sızarlar ve buradaki reseptörler tarafından tespit edilebilirler.

Çiğnedikçe tükürük (tükürüğümüzdeki müsinlerin yardımıyla) kuru, ufalanan yiyecek parçacıklarını yumuşak, yapışkan topaklara dönüştürür. ‘Bolus’ adı verilen bu parçacıklar boğazımıza takılmadan sindirim sistemimizde yolculuklarına devam edebilirler. Ayrıca yemek borumuzun sert kenarlı yiyecek parçaları nedeniyle zarar görmesini önlemeye yardımcı olur.

Tükürüğümüzdeki enzimler özellikle karbonhidratları parçalamak için mevcuttur. Yiyecekleri çiğnediğimizde tükürüğümüzdeki alfa amilaz adı verilen bir enzim, nişastayı ve diğer karmaşık karbonhidratları daha kolay şekerlere ayırır. Bu süreç yemek borusundan geçip mideye ulaşana kadar devam eder.

Yemek yedikten sonra yemek artıklarının dil, diş ve diş etleri üzerinde birikmesi ağız sağlığı sorunlarına neden olabilir. Tükürük, bu kalıntıların ağzınızdan uzaklaştırılmasına yardımcı olur, böylece diş çürümesinin, diş eti hastalığının ve ağız kokusunun önlenmesine katkıda bulunur.

Tükürük aynı zamanda diş minesini güçlendiren kalsiyum, fosfat ve florür gibi elementleri de içerir. Bu hususlar asitin aşındırıcı etkilerinden korunmak ve diş çürüklerinin önlenmesi açısından önemlidir.

Tükürüğün bir diğer özelliği de konuşmaya yardımcı olmasıdır. Bu nedenle insanlar bir grup insana karşı konuşurken yanlarında mutlaka bir bardak su bulundururlar.